It giet oan!
In dit laatste deel van het Elfstedenpad loop ik van Franeker via Dokkum naar Leeuwarden: over ‘t Bildt, Oostergoo en de Noordelijke Wouden.
Van Franeker naar Sint Annaparochie, slingert het Elfstedenpad langs het kanaal het BerltsumerWiid. Een smalle wandelweg, door stilte omarmd. Daarna loop je het Bildt in, herkenbaar door de rechte wegen, slootjes en akkers. De bodem van zeeklei hier is zeer vruchtbaar en ik loop uren langs aardappel- en uienvelden. Het bekendste ras van de aardappel: de Bildstar komt hiervandaan.
Oude Leije
Dan kom ik aan in Oude Leije. 255 inwoners rijk. En een jachthaven aan de Dokkumer Ee.
Hier bewonder ik het beeld ‘De Elfstedenrijdster’. Dit beeld is vernoemd naar de Elfstedenwinnares bij de vrouwen in 1997 Klasina Seinstra, in de volksmond ‘us Klazien’.
De wind heeft vrij spel boven de aardappelvelden. Daarom staan hier tientallen windturbines. Alleen al tussen Hallumerbroek en Marrum passeer ik er acht. Het is een onheilspellend geluid, een zoem, als je er onderdoor loopt. Het dreigende geruis dient als achtergrond van de spannende podcast die ik beluister.
Naar Dokkum en terug
Via het Jaachpaad naar Dokkum. Een Jaachpaad is een trekweg langs een kanaal of rivier dat werd gebruikt voor het voortrekken, jagen genoemd, van de schepen. De Dokkummer Ee was een belangrijke scheepvaartverbinding tussen Dokkum en Leeuwarden. Dokkum had een verbinding met zee tot 1729. De Zijl was de sluis die het zoute water scheidde van het zoete.
Dokkum, deelgebied Oostergoo, is bekend om de moord op Bonifatius in 754. Bonifatius was naar Dokkum gekomen om de Friezen te dopen. Maar de ontstemde Friezen overvielen hem in zijn slaap. Met een dik boek boven zijn hoofd probeerde hij zich tevergeefs te beschermen. Aan de Bronlaan vind je hier een mooi beeld van.
De strategische ligging van Dokkum zorgde ervoor dat Dokkum meer dan eens in de vuurlinie kwam te liggen. De huidige stadswallen dateren uit de 16de eeuw. De stadspoorten zijn verdwenen, maar iedere avond om tien voor tien luidt het poortersklokje om aan te geven dat de stad op slot gaat.
Na Dokkum gaat het Elfstedenwandelpad in de Noordelijke Wouden via Damwoude naar Rinsumageast. Door laaghangende begroeiing loop ik tot twee keer toe verkeerd. Vermoeid kom ik na 23 kilometer aan in Rinsumageast voor mijn overnachting in herberg Het Rechthuis.
Herberg het Rechthuis
Het Rechthuis is in 2019 overgenomen door Mike en Theun. Zij hebben het rijksmonument, het eerste gemeentehuis van Dantumadiel, stijlvol ingericht als logement. Mijn kamer is de voormalige trouwzaal. In wat eens de buitenmuur was, zijn de deuropeningen gevuld met kloostermoppen uit het nabijgelegen klooster Claerkamp, dat in 1580 is afgebroken. Fraai om zo de geschiedenis terug te zien.
Hoge plafonds. Veel ramen. Elegante donkergroene gordijnen. Stevig tapijt.
Een romantisch zitje, waaraan je ook aan kunt werken. Een strak opgemaakt tweepersoonsbed. Dubbele wastafel en een regendouche.
Om 20.00uur wordt er op mijn kamerdeur geklopt. Theun komt zich even voorstellen. Dit vind ik zo persoonlijk!
Of ik misschien nog iets wil eten? Een drankje uit de bar wens? De tablet wil gebruiken om een serietje te kijken? De kamers hebben geen TV. Zo fijn. Geen TV.
De volgende ochtend praat ik in de sfeervolle ontbijtruimte na met de herbergiers. Ze hebben zich zomaar in het avontuur als gastheren gestort. Deze winter zijn ze aan het uitvinden hoe alles echt moet worden. Wanneer ik verklap dat ik hotelier ben, vragen ze hoe ik het verblijf heb ervaren.
Totaalplaatje
Ik maak een compliment over de smaakvolle inrichting. En over het professionele voorkomen. Er zijn weinig B&B’s met een boekingssysteem, automatische bevestiging, betaallink en een site die veel informatie biedt en up-to-date is. Maar de meeste punten gaan naar de totaalbeleving. Compleet met verse bloemen, brandende kaarsjes, alles strak in de lak en goede koffie op de kamer. En gastvrijheid met een hoofdletter G!
De laatste etappe; van Rinsumageast naar Leeuwarden. Statige landweggetjes door de landgoederen de Klinze in Aldtsjerk en Staniastate in Oentsjerk. De route biedt een mogelijkheid om bij Barthlehiem het legendarische Elfstedenbruggetje te bezoeken. En dat doe ik. Om persoonlijke redenen.
Elfstedenbroer
Toen de Elfstedentocht in 1985 geschaatst werd, besloot mijn broer zich aan te melden bij de vereniging van de Friese Elf Steden. Hij loog 2 jaartjes over zijn leeftijd, dat zou hij later wel rechtzetten. Maar toen de Elfstedentocht tot ieders verbazing een jaar later alweer gereden kon worden, had Rodger een startbewijs. Hij was 17 jaar oud en wachtte nog op een groeispurt. Ik weet niet welk gevoel bij mijn moeder overheerste toen het werkelijk zover kwam; trots op zijn ambitieuze voornemen, of angst om zijn gezondheid tijdens en na de tocht?
26 februari 1986
Precies op die dag, 26 februari 1986, was ik thuis met griep. Bij oma op de bank. Mijn moeder zou zorgen voor Rodgers voeding onderweg. Iedere paar uur belde ze ons: ‘Rodger gaat goed. Ik rijd door naar de volgende post’, liefs van mama. In de vooravond stond mijn moeder bij het bruggetje van Barthlehiem. Tweehonderd meter ervoor. Daar kwam ie aan, mijn grote broer Rodger. M’n moeder had hem het liefst van het ijs gehaald, maar een groepje Friezen waar hij aansluiting bij had gevonden riepen haar toe; ‘We nemen hem wel mee naar Dokkum en terug, geen zorgen.’
En precies zo vertelde mijn moeder aan mij dat hij aan het laatste zware stuk naar Dokkum was begonnen. Ik hield het niet meer. Wat een spanning daar op de bank in Den haag. Zou hij het echt gaan halen? Rond 22.00uur ’s avonds kwam het verlossende telefoontje. Na urenlang aan de andere kant van het bruggetje gewacht te hebben, had mijn moeder mijn broer gezien.
Hij was gesloopt, hij was kapot. Maar niemand zou hem dit meer afnemen. Dat laatste stuk over de Bonkevaert stonden zoveel mensen. Ze juichen hem naar de finish. ‘Hij gaat het halen, Kim. Je broer gaat het halen, hoor!’
Fans met bloemen
Na Barthlehiem loop ik langs het tegelbruggetje. Een monument voor de Elfstedenschaatsers. Prachtige blauwe tegeltjes ter ere aan al die diehards die 200 kilometer op één dag schaatsen.
De Elfstedenwandelaar loopt kriskras door Leeuwarden naar het einde op de Vrouwenpoortsbrug.
En daar bij het station staat mijn eigen fanclubje met bloemen me op te wachten. Zo lief.
Elfstedenpad voltooid!
Zie ook Elfstedenpad 1 en Elfstedenpad 2
