Een wandeling van 2,1 kilometer door Split, de grootste en belangrijkste stad van Dalmatië. Rond het jaar 300 besloot de romeinse keizer Diocletianus tot het bouwen van een paleis. Dit rekent men tot het ontstaan van Split. Er wonen anno 2022 220.000 mensen in Split in Kroatië.
Grgur Ninksi
Begin bij het populairste standbeeld van de stad; Grgur Ninksi. Deze 8 meter hoge sculptuur staat voor de noordelijke ingang van het paleis van Diocletianus. Grgur was een middeleeuwse bisschop uit Dalmatië. Uit liefde voor de Kroatische taal pleitte hij de kerkdiensten voortaan in de eigen taal te houden. De paus was hier niet van gediend, maar het Kroatische volk des te meer. Toch werd, toen Tomaslov tot koning werd uitgeroepen, in 929 Grgurs bisdom overgedragen.
Ivan Meštroviç een wereldberoemde beeldhouwer, maakte een bronzenbeeld ter nagedachtenis aan de bisschop die onder het volk zo populair was. Bovendien geloofden de inwoners dat het aanraken van de tenen van het beeld je geluk zou brengen, bij aanraking verandert de kleur immers in goud!
Ga door de noordelijke poort heen en direct naar links de Zlatna Vrata in. Na het pleintje, waar je goed kunt zien dat hier nog steeds mensen wonen, aan het einde rechts.
Stadsmuseum
Weer de eerste afslag rechts nemen, hier is het Split stadsmuseum. Tijdens het najaar van 2022 is deze helaas gesloten voor renovatie maar dit is wat er te zien is; schilderijen, beelden, wapens en harnassen uit het paleis ten tijde van de Romeinse keizer Diocletianus.
Deze keizer werd geboren in Solana (nu aan Split vastgegroeid) en was vooral bekend om zijn vernieuwingen in het leger, de bouw en het financiële stelsel.
Hij liet het paleis bouwen in de derde eeuw, om op zijn oude dag van te genieten.
Tegenover het museum ga je het straatje in. Voor je zie je restaurant Korta Konoba. Een absolute aanrader. Probeer er eens de zeevruchten gnocci.
Klokkentoren
Schuin op het plein kun je weer een steegje in: Grgura Ninskaga P. Aan het einde van deze steeg kom je uit naast de grootste souvenirwinkel van het paleis, met uitzicht op de klokkentoren. De toren staat los van de kathedraal en is in de 12de eeuw aan de kathedraal toegevoegd. De zestigmeter hoge Romaanse toren heeft 5 verdiepingen en deze kun je beklimmen.
Je loopt naar rechts tegen een overblijfsel van de vroegere bebouwing aan met heel interessante afbeeldingen, van hoe het toen was, en nu is. Erachter ligt het centrale plein, de Peristil met de Jupitertempel. Hier aan het hoofd, boven de ingang naar de kelder, is de enige plek waar de gewone burger de keizer kon zien als hij zijn volk toesprak.
Het plein is versierd met links en rechts zuilengalerijen. De onderkant is gemaakt van het beroemde witte steen van het eiland Brac, dat tegenover Split ligt, en de zuilen van Egyptisch marmer. Keizer Dioletanius was een groot liefhebber van Egypte en kleedde het plein verder aan met een dozijn sfinxen, waarvan er nog één in tact is.
Sint Domnius Kathedraal
De kathedraal, de Sint Domnius, werd vernoemd naar een beschermheilige van Split. Het is een van de kleinste kathedralen ter wereld. Het oudste deel (vierde eeuw) van de kathedraal is het romeinse achthoekige mausoleum van Diocletanius. In de kathedraal kun je voornamelijk romaanse kunst en muurschilderingen van Dujam Vuskovic vinden.
Neem 4 treden van de trap naar de ingang van de kathedraal en ga daar naar rechts. Je staat nu aan de rechterkant van de kathedraal met uitzicht op de trap naar de crypte van de kathedraal. Deze is gewijd aan de heilige Lucie van Syracuse, een van de laatste slachtoffers van christenvervolgingen onder het bewind van Diocletanius.
Rechts achterin het plaatsje neem je het trappetje (4 treden) omhoog. Je ziet nu de zuidkant van het paleis, de chique kant, het gedeelte waar Diocletanius leefde. De ruïnes van de woonvertrekken van Diocletanius zullen zo blijven, omdat het hele paleis sinds 1979 op de werelderfgoedlijst van Unesco staat.
Souterrain
Op het kleine pleintje ga je direct naar rechts de tap af, richting de kelders van het paleis. Op het laagste punt aangekomen naar links. Voor velen zijn deze kelders bekend als drakenverblijf in de hitserie Game of Thrones.
Net voor het verlaten van het paleis is rechts de ingang van het museum om de souterrains van het paleis te bekijken. Deze ondergrondse zalen werden gebruikt als toegang tot het paleis via de waterweg.
Naar buiten gelopen sta je op de Riva, de bruisende boulevard van Split. Hier kun je flaneren, koffie drinken en mensen kijken.
Marco Maruliç
Ga na 150 meter rechts de TRG Brace Radic (straat) in. Je ziet nu voor je, het beeld van Marco Marulić 1450-1524. Hij staat ook afgebeeld op het 500 kuna-biljet, dat verdwijnen zal met de invoereng van de Euro in januari 2023.
Over Marco Marulić bestaat de volgende mythe. Hij zou, net als zijn beste vriend verliefd zijn geweest op hetzelfde meisje. Zij hadden de afspraak dat ze om de dag haar zouden bezoeken. Ze klommen dan via het raam bij haar naar binnen. Op een dag viel de vriend uit het raam en overleed. Daarop besloot het meisje non te worden en Marco een christelijk humanist en dichter.
Riva
Via het kleine poortje aan de linkerkant naast de ijssalon loop je weer terug richting Riva.
Bijna aan het einde van de Riva kun je rechts de Marmontova Ulica in. (Loop je nog 50 meter verder zie je aan je rechterhand het mooiste plein van Split: het plein van de republiek, geïnspireerd op de architectuur van het San Marcoplein in Venetië. In het (jeugd-) theater, maar ook op het plein zelf worden veel voorstellingen en optredens gegeven.)
De Marmontova Ulica is een brede winkelstraat met na 150 meter aan de rechterkant de vismarkt op het pleintje Ulica Krai Svete Mariie.
Weer 150 meter verderop, bij het trechterbeeld (een overblijfsel van de watervoorziening in het paleis) ga je rechts de Ulica Kralja Tomislava in. Na 250 mter rechtdoor loop je weer tegen Grgur aan.
Marjan
Het is mogelijk de wandeling met 1,1 km te verlengen door de heuvel Marjan, aan het einde van het schiereiland te trotseren. Hier kun je genieten van het mooiste uitzicht over het paleis en de binnenstad.
Ga niet rechtsaf bij de Marmontova Ulica (vismarkt) maar rechtsdoor langs het water. Je loopt 350 meter langs het water en na de tweede bocht in de weg (vlak voor de derde) zie je een trap omhoog. Er staat ook een bordje naar Marjan Park Forest. Ben je slecht ter been dan kun je hier ook op de e-bus stappen.
Ook zin om naar Split te gaan? Hier boek je eenvoudig een vliegticket.
