Het is een dag voor mijn vertrek naar Albanië. Ik mag hier de eerste singlereis van Estivant begeleiden.
Net als Estivant ben ik nog nooit op locatie geweest. Zij hebben de reis via een externe partner ingekocht en Jorik is mijn contactpersoon ter plaatse.
Voorbereidingen
Ik heb me het afgelopen weekend dus ondergedompeld in Albanië, de natuur, de cultuur en de geschiedenis.
Het begint al met de taal. Er is een Albanees boven en onder de rivier de Shkumbin: het noordelijke dialect van de katholieke Ghegen en het zuidelijke dialect van de islamitische en orthodoxe Tosken. De officiële taal is vooral gebaseerd op het zuidelijke Toskisch. Het Latijnse schrift wordt pas sinds 1909 in Albanië aangenomen. Daarvoor was het Arabisch en Grieks.
De munteenheid is de Lek. Een lek is 0,010 euro. Oftewel 100 lek is 1 euro. Albanezen spreken nog altijd van mieje, dat wil zeggen 1000 maar daarmee bedoelen zij honderd. Bijna 50 jaar geleden werd de Lek gevalideerd en verdween een 0, in de volksmond is deze altijd gebleven. Het schijnt dat je ook op veel plekken in euro’s kunt betalen.
Economische groei?
Albanië zit in de lift als vakantieland. Het land is bijna even groot als België en heeft maar 2,8 miljoen inwoners. Het is vooral populair om z’n oude cultuur, een mooie lange kustlijn, bijzondere wedlands en berglandschappen. Er heerst voornamelijk een mediterraan klimaat in Albanië. De recente geschiedenis en dan voornamelijk de val van het communisme in 1991 is nog terug te zien in het straatbeeld. De rijkdom is slecht verdeeld. Grote luxe auto’s, maar ook paardenkarren horen in het straatbeeld.
Hoewel de economie groeit door het toerisme behoort het land nog altijd tot de armste van Europa. Een gemiddeld maandloon is € 400, een ouderdomspensioen € 100 per maand. Aangenomen wordt dat wat buiten de belastingboeken omgaat nog groter is dan het Bruto Binnenlands Product. Corruptie vind je overal.
Een beetje geschiedenis
Samengevat hebben de Ottomanen bijna 500 jaar geheerst op Albanees grondgebied. Begin 1400 probeerden de Ottomanen het land te islamiseren. Wilde je je eigen geloof behouden? Dan moest je meer belasting betalen of door je zoon(s) afstaan aan de sultan om opgeleid te worden tot ambtenaar of voetsoldaat. Zo had ook de vader van Skanderbeg gedaan. Skanderbeg vocht mee aan de kant van de sultan, maar bleef uiteindelijk trouw aan het land van zijn vader. Met honderden van zijn mannen liep hij over naar het Hongaarse leger en samen hielden ze de Ottomanen op afstand. Onder aanvoering van Skanderberg hield de Albanese overheersing 25 jaar stand. Na zijn overlijden kwam het Noorden alsnog in Ottomaanse handen, maar een Albanees volk was gesticht.
In de 400 jaar overheersing door de Turken die volgde bekeerden velen zich van het christendom naar de Islam. Vaak beloonden de Turken de Albanezen met belasting- en andere voordelen in ruil voor de bekering. Binnen de besloten eigen kring behielden zij echter vaak hun katholieke of orthodoxe gebruiken. Het is tot op de dag van vandaag heel gewoon dat moslims en katholieken samenleven binnen één familie.
In 1941 werd met behulp van Joegoslavische communisten de Communistische partij van Albanië gesticht. Tijdens de tweede wereldoorlog organiseerden de communisten met andere verzetsgroepen het gewapend verzet tegen Italiaanse en Duitse bezetters. Zij vormden het vrijheidsleger onder aanvoering van Hoxha, een leider binnen de communistische beweging. Aan het einde van de oorlog installeerden de Communisten een eenpartijstaat. In 1946 werd de Volksrepubliek Albanië officieel uitgeroepen, met Enver Hoxha als de belangrijkste leider.
Communisme
Na de machtsovername begon Hoxha met de opbouw van een streng communistisch regime. Hij riep Albanië uit tot eerste Atheïstische staat in 1967. Landbouw werd gecollectiviseerd, industrie werd genationaliseerd en oppositie werd hardhandig onderdrukt. Albanië ontwikkelde zich tot een van de meest geïsoleerde en strengste communistische staten ter wereld.
Hoxha overleed en het communisme viel. In 1990 werd gekozen voor de democratische partij van Sali Berisha. De economie kwam wel wat op gang, maar zonder plan. Er was een wildgroei aan ondernemingen en woningen en onzekerheid op de financiële markt o.a. door piramidefondsen. Sinds 2013 staat Albanië onder leiding van premier Edi Rama in een parlementaire democratie die gefocust is op economische hervormingen en integratie in de Europese Unie.
De natuur
Albanie kent 3 berggebieden: de Albanese Alpen in het Noorden, het centrale Bergland tussen de valleien van de Drin en het Zuidelijke bergland. In de wouden vind je nog veel wilde dieren zoals wolven, beren en lynxen. In de hooggebergten vind je arenden.
Langs de 362 km tellende kustlijn zijn lange zandstranden. Talrijke rivieren monden uit in zee. Albanië heeft 11 belangrijke rivieren. De Drin is de grootste rivier en de belangrijkste bron van waterkracht. Voor de opwekking van elektriciteit gebruikt men vooral deze waterkracht. Grote installaties hiervoor werden met hulp van de Chinezen gebouwd in de jaren 60.
Ondanks dat er zoveel water is, in en om, Albanië is er sinds de val van het communisme weinig meer geïnvesteerd in de visserij, deze levert nog slechts 5% van het bbp op. De meren zitten ook vol vis. Onder andere karpers en forellen, maar ook paling. Ongeveer de helft van de bevolking werk echter in de agrarische sector. Men verbouwt tabak, sinaasappelen, vijgen, olijven, tarwe, mais, aardappelen, suiker, honing en melk. Ook is er een rijke wijncultuur. Het toerisme zorgt middels afname van veel wijnproeverijen voor een gestage opmars van deze agrarische tak.
Albanië is rijk aan natuurlijke bronnen zoals olie, koper- en ijzererts, bruinkool, bauxiet, kalk en zout. De belangrijkste industrieën zijn dan ook die van chemie, mijn bouw, textiel en kleding.
Met meer dan 3000 inheemse soorten bloemen is Albanië een walhalla voor de bloemenfan. Sinds 2023 is de Albanese Tulp beschermd als natuurmonument.
Omdat het land nog redelijk ongerept is zijn aan de Adriatische kust nog veel broedplaatsen van water- en moerasvogels. In de vochtige gebieden vind je ook slangen en adders. Er wordt veel overwinterd door diverse vogelsoorten. In het meer van Shkoder zijn grote vogelpopulaties met 360 soorten geteld, waaronder pelikanen, aalscholvers en talloze soorten eenden. Ook kent Albanië meer dan 3000 verschillende plantensoorten. En heilzame kruiden die voor medicinale doeleinden gebruikt worden. Zeer geliefd is bergthee, een thee gezet van het kruid Sideritis, ookwel ijzerkruid, rijk aan antioxidanten, een wondermiddel voor menig kwaal. Het kruid groeit op 1000 meter hoogte tussen de rotsen en heeft grijze fluweelachtige blaadjes en gele bloemen.
Bevolking
De bevolkingssamenstelling is door de geïsoleerde ligging homogeen gebleven. Meer dan 85 % is etnisch Albanees. Veel Albanezen wonen in Kosovo. 90% van de bevolking van Kosovo is Albanees, eeuwenlange migratie en historische ontwikkeling ging hieraan vooraf.
Albanië kent nog twee bijzondere gebruiken. Die van de bloedwraak, een uit de Middeleeuwen overgebleven traditie waarbij de eer van de eigen familie boven alles staat. Wordt deze eer geschonden dan moet dit met bloed gewroken worden. Een ander gebruik is dat van de gezworen Maagden, vrouwen die leven als man. Dit had te maken met de rechten voor vrouwen die niet mochten roken, drinken, wapens dragen of land kopen. Dit kwam ook wel voor als er door bloedwraak geen man meer in de familie was.
Een ander gebruik is het koffiebarbezoek, voornamelijk voor mannen.
Albanezen vinden het uiterlijk belangrijk. Een kappersbezoek is populair.
Albanese keuken
Albanezen eten veel lamsvlees, geitenkaas en gevulde groenten zoals paprika’s. De nationale drank is raki; een vaak zelfgemaakt druivendistillaat. Lunchen doet men om 15.00uur en dineren om 21.00uur. De winkels zijn over het algemeen open van 09.00-13.00 en van 16.00-21.00uur.
De Albanees haalt de toerist als vriend binnen. Ze brengen vrolijkheid en inkomsten. Nieuwe ideeën en waardering voor Albanië. Twee miljoen toeristen in 2017 in 2023 waren het er al 9 miljoen.
Met het uitzoeken van al deze achtergrond informatie over dit voor mij onbekende land heb ik alleen maar nog meer zin gekregen in mijn reis naar Albanië.
De komende twee weken deel ik veel op mijn Instagram over Albanië. Zie ik je daar?
