Familiebedrijf Samos
Samos lijkt één groot familiebedrijf. Misschien lijken alle Griekse eilanden wel een familiebedrijf. Dat weet ik niet. Maar nieuwsgierig als ik ben probeer ik wel de bewoners een beetje beter te leren kennen. Wat drijft de inwoners, wat is hun denkwijze, hoe is hun instelling? Welke tradities en geloven leven er en welke veranderingen zijn er gaande? In deze blog drie Griekse ondernemers op Samos aan het woord.
Griekse schaapherder Griekse zwerfkat Griekse visser
Hoe ik de ondernemers op Samos beter leerde kennen
Op zeven September 2020 vloog ik naar Samos voor een Estivantreis. Die middag gingen plotseling alle Griekse eilanden op kleurcode ‘oranje’: uitsluitend noodzakelijk reizen. Mijn gasten zouden niet komen en ik kon een week later pas terug.
Reis je alleen dan kun je eenvoudig contact leggen met de lokale bevolking. Zeker wanneer het eiland op slot gaat en er steeds minder toeristen zijn waar je de aandacht mee moet delen.
Toeval?
Nu, aan de vooravond van een nieuw toeristenseizoen in een land dat geleidelijk aan geel kleurt op de Coronawereldkaart, ben ik hier weer beland. Op de planning stond het Griekse eiland Santorini. Maar wat gebeurt er? Santorini gaat 16 uur voor ons vertrek van Schiphol op oranje. Het alternatief dat geboden werd was Ireon op Samos, of Ireon op Samos.
Het moest zo zijn. Ik zat hier toen de Grieken moesten sluiten, en ik zit hier nu de Grieken alles weer mogen openen. Tijdens mijn verblijven sprak ik drie vrouwelijke onderneemsters en dan met name over hun bezigheden afgelopen winter.
Drie Griekse ondernemers op Samos
Poppi, een van de Griekse ondernemers op Samos, is de eigenaresse van Hotel Sunrise te Ireon. Bij de Sunweb-recensies wordt zeer lovend gesproken over deze dame. Bij inchecken zijn we gast nummer 7 en 8 van het seizoen. ‘We starten langzaam op en dat is prima’, zegt ze. ‘Wees welkom’.
En we voelen ons welkom. Samen met haar zoon en dochter (twintigers) runt Poppi het 25 kamers tellende hotel aan zee al 14 jaar zelfstandig. In 2007 nam ze het over van haar ouders.
De gemeenschappelijke ruimten van het hotel zijn al op orde. En de eerste 10 kamers klaar voor gebruik.
Wanneer ik haar zoon, die het zwembad verzorgt, op een middag vraag hoe ze de winters doorbrengen praat hij hier openlijk over. ‘Ireon is onze thuisbasis, we wonen in het hotel. In de winter hebben we tijd voor reizen naar familie in Athene. Het hotel is altijd gesloten in de winter, van eind oktober tot begin april. Dit jaar, door Corona, waren we de hele winter in Ireon’, vervolgt hij.
Deze winter was alles anders. ‘We hebben ons personeel al moeten laten gaan in September. Meestal hebben we dezelfde personeelsleden weer terug in het volgende jaar, maar nu werken we eerst met z’n drieën. Even kijken hoe het toerisme zich ontwikkelt. De Griekse overheid zorgde voor een basisinkomen van € 530,00 per maand voor alle medewerkers van bedrijven die door Corona dicht moeten. Dus we zijn de crisis prima doorgekomen, ‘aldus Poppi’s zoon.
Poppi aan het ontbijtbuffet in haar Hotel Sunrise
Ondernemen in Pythagorion
Stella, eigenaresse van restaurant Faros te Pythagorion, ontmoette ik vorig jaar ook al op het strand. Met haar familie runt zij het laatste restaurant in het strand-straatje van Pythagorion. Haar moeder van 74 staat nog achter het fornuis, twee van de drie broers werken met Stella in de bediening van het restaurant. De laatste broer is visser en zorgt voor de verse aanvoer.
Als ik Stella vraag hoe ze afgelopen winter heeft ervaren begint ze direct over de aardbeving van oktober 2020. ‘Dat was heftig, je kon het echt goed voelen. Gelukkig waren wij al in ons winter-huis dat hogerop in de bergen ligt achter Pythagorion’, legt ze uit. ‘Hier op Samos ontstond vooral waterschade door de tsunami die volgde op de aardschokken tussen Turkije en Samos in de Egeische zee. Maar in onze baai viel het erg mee.’
‘De afgelopen winter was saai’, gaat Stella verder. ‘Heel saai. Niet naar buiten, niets te doen. Alle (horeca-) collega’s voelden zich onzeker en zijn gestrest over de toekomst. Gaat de overheid ons steunen? En wanneer komt deze financiële hulp? De sluiting van ons eiland was voor ons ook heel moeilijk te begrijpen, want hier op Samos waren bijna geen Coronabesmettingen,’ zegt ze overtuigd. ‘Toen er geen toeristen meer kwamen, waren we binnen een maand coronavrij.’ En toch binnenblijven. En het restaurant gesloten houden. Dat moet moeilijk te begrijpen zijn.
‘We hebben deze winter de wateroverlast van de tsunami opgeruimd en gewacht tot april. Wij hebben relatief veel Griekse gasten en dus zijn we in april al begonnen’, zegt ze gepassioneerd. ‘Vandaag komen er drie Nederlandse vliegtuigen. En volgende week nog zeven. ‘Als de Griekse overheid de eilanden maar individueel beoordeelt zitten wij goed’, aldus Stella.
Stella op het strand voor haar restaurant Faros
Ondernemen in Ireon
Maria leer ik kennen in Ireon, zij is de eigenaresse van beachclub Pappa’s beach. In ‘haar’ baai plaatst zij ieder jaar 175 ligbedden/stoelen/bankjes. De verhuur van de bedden, tezamen met de inkomsten uit haar restaurant zorgen voor ‘a good life’. In de zomer wonen ze ook in de baai, achter het restaurant.
In de winter slaan ze alle stoelen op in het huis en vertrekken naar Pagonda, een plaatsje in het centrum van het eiland Samos. Daar heeft haar familie een olijfgaard. ‘In de winter plukken we olijven en maken de olie,’ aldus Maria. ‘Maar de prijs van de olie is dit jaar om te huilen’, vertelt ze. ‘Per liter € 1,50. Daar kunnen ze niet van leven met de hele familie. Gelukkig hebben we de beachclub al 28 jaar en hadden we iets gespaard voor een slecht jaar’, zegt ze schouderophalend. ‘Dit jaar beginnen we al eerder dan vorig jaar (in 2020 konden Nederlanders pas in juli naar Griekenland reizen) dus we zijn positief’.
Maria in haar Beachclub Pappa’s beach
In gesprek met deze Griekse ondernemers vallen mij een aantal dingen meteen op. Een winterhuis. En een zomerhuis. Voor de eilanders is het heel gewoon. Al jaren gaan alle huizen van de familie door naar de volgende generatie.
Verder valt mij op dat de mensen dus onzeker waren over het betalen van de financiële hulp tijdens de Corona-crisis. Toen deze eenmaal uitgekeerd werd, waren ze echter wel heel tevreden met hun aandeel.
Ondernemen op Samos
Het leven van deze mensen is zo anders dan van ons Nederlandse horecaondernemers. Zij werken van april tot oktober zeven dagen in de week en hebben dan 5 maanden ‘vrij’. Of ze gaan dan de familie helpen op het land. Het contrast tussen winter- en zomer werkzaamheden kan volgens mij niet groter. Maar voor de inwoners van Samos heel gewoon.
Tenslotte vind ik het opvallend hoe positief de ondernemers gestemd zijn. ‘Dit jaar gaan we open eind mei, in 2020 was dat in juli’, aldus Poppi, Maria en Stella. Deze dames gaan ervoor!
Zie hier mijn blog van vorig jaar over Samos